โครงการป้องกันและชะลอโรคไตเรื้อรังในภาคตะวันออกเฉียงเหนือจัดตั้งขึ้นโดยได้รับความเห็นชอบจากมหาวิทยาลัยขอนแก่นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อลดการเกิดโรคไตเรื้อรังในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้ดำเนินการแก้ไขปัญหาสาธารณสุขและการศึกษาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางสังคมตั้งแต่ปีงบประมาณ 2557 เป็นต้นมา ซึ่งผลการดำเนินโครงการต่างๆ โดยเฉพาะโครงการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สามารถแก้ไขปัญหาทางสาธารณสุขได้เป็นอย่างดี มีประชาชนที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงต่อการเป็นโรคจำนวนมากได้รับการขึ้นทะเบียน มีระบบการตรวจรักษาที่ก้าวหน้า มีความร่วมมือเชิงนโยบายและการปฏิบัติในระดับกระทรวงและโรงพยาบาลในพื้นที่ ทางคณะแพทยศาสตร์สำนักงานประสานความร่วมมือพัฒนาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และฝ่ายวิจัยมหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้เล็งเห็นความสำคัญในการป้องกันและลดโรคไต และมุ่งมั่นที่จะขยายบทบาทเชิงวิชาการของมหาวิทยาลัยซึ่งก่อตั้งมากว่า 50 ปี ในการร่วมทำงานแก้ไขปัญหาแก่สังคม โดยเฉพาะในพื้นที่ชนบทที่ประชากรอาจขาดความรู้และโอกาสในการเข้าถึงบริการทางการแพทย์อย่างเพียงพอ จึงได้ขอเสนอขอรับการจัดสรรงบประมาณจากรัฐบาลเพื่อดำเนินโครงการป้องกันและชะลอโรคไตเรื้อรังในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (Chronic Kidney Disease Prevention in the Northeast of Thailand: CKDNET) และได้รับอนุมัติให้จัดตั้งกลุ่มวิจัยฯ เพื่อร่วมกันใช้องค์ความรู้ในการสร้างรูปแบบที่เหมาะสมสำหรับแก้ไขปัญหาและป้องกันโรคไตในชุมชน มีการเผยแพร่องค์ความรู้เกี่ยวกับโรคไตแก่สาธารณะ ถ่ายทอดและฝึกอบรมบุคลากรด้านสาธารณสุข และร่วมมือกับเครือข่ายโรงพยาบาลต่างๆ ในพื้นที่ ตลอดจนองค์กร ภาคีเครือข่ายเพื่อร่วมมือกันในการป้องกันและแก้ไขปัญหาโรคไต นอกจากนี้เพื่อให้ครอบคลุมและตอบสนองต่อแผนนโยบายพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service plan)ของกระทรวงสาธารณสุขและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จึงเกิดความร่วมมือพัฒนาสารสนเทศทางการแพทย์ระหว่างมหาวิทยาลัยขอนแก่น กับ หน่วยงานโรงพยาบาล โดยได้มีการจัดทำโปรแกรมและระบบเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อขึ้นทะเบียนกลุ่มผู้ป่วยที่เสี่ยงโรคไตและผู้ป่วยโรคไตโดยเฉพาะผู้ป่วยที่อยู่ในระยะแรก ทั้งในระดับหน่วยบริการปฐมภูมิ โรงพยาบาลชุมชน โรงพยาบาลจังหวัด และโรงพยาบาลมหาวิทยาลัย รวมถึงอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) และอาสาสมัครครอบครัว (อสค.) โดยมุ่งหวังให้เกิดการป้องกันและชะลอโรคไต ทำให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลอย่างเข้มงวดและครอบคลุมมากขึ้น
ในการดำเนินงานของโครงการมีการวางแผนที่จะร่วมมือพัฒนาสารสนเทศทางการแพทย์ระหว่างมหาวิทยาลัยขอนแก่น กับหน่วยงานโรงพยาบาลในระดับต่างๆ โดยในก้าวแรก จะเริ่มดำเนินงานร่วมกับโรงพยาบาลในเขต 4 จังหวัด ได้แก่ โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น โรงพยาบาลร้อยเอ็ด โรงพยาบาลชัยภูมิ และ โรงพยาบาลโกสุมพิสัย โดยในวันที่ 19 ธันวาคม พ.ศ.2559 ได้มีพิธีลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือพัฒนาสารสนเทศทางการแพทย์ (MOU) เพื่อป้องกันและชะลอโรคไตเรื้อรังในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ระหว่าง มหาวิทยาลัยขอนแก่น กับหน่วยงานโรงพยาบาลทั้ง 4 เขตจังหวัด ณ ห้องประชุมสิริคุณากร ๓ชั้น ๒อาคารสิริคุณากร มหาวิทยาลัยขอนแก่น โดย รศ.พญ. ศิริรัตน์ อนุตระกูลชัยหัวหน้าโครงการฯ ได้กล่าวรายงานและอธิการบดีมหาวิทยาลัยขอนแก่นรศ.ดร. กิตติชัย ไตรรัตนศิริชัยเป็นประธานในการเปิดพิธีลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือพัฒนาสารสนเทศทางการแพทย์ โดยมีผู้ร่วมเป็นเกียรติในพิธีได้แก่ ศ. ดร.ศุภชัย ปทุมนากุลรองอธิการบดีฝ่ายวิจัยและการถ่ายทอดเทคโนโลยี,รศ.นพ.ชาญชัย พานทองวิริยะกุล คณบดีคณะแพทยศาสตร์,ศ.พญ. ผิวพรรณมาลีวงษ์รองคณบดีฝ่ายวิจัยคณะแพทยศาสตร์,รศ. นพ. อภิชาติ จิระวุฒิพงศ์ผู้อำนวยการโรงพยาบาลศรีนครินทร์,รศ.รังสรรค์ เนียมสนิทผู้อำนวยการสำนักงานประสานความร่วมมือพัฒนาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ,รศ.ดร.บัณฑิตถิ่นคำรพผู้อำนวยการศูนย์บริหารจัดการข้อมูลและวิเคราะห์ด้านสถิติ (DAMASAC),นพ.สุรชัย สราญฤทธิชัยผู้อำนวยการศูนย์แพทยศาสตร์ศึกษาชั้นคลินิกโรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น (แทนผู้อำนวยการ โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น), นพ.วัชรชัย ตั้งสวัสดิ์ ประธานคณะทำงานจัดการสารสนเทศทางสาธารณสุข โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น, นพ.ธนชัย พนาพุฒิ ประธานคณะกรรมการ service plan สาขาไต โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น,นพ.เกรียงไกร โกวิทางกูรผู้อำนวยการโรงพยาบาลร้อยเอ็ด, นพ.ศิวพล บุญรินทร์ รองผู้อำนวยการฝ่ายการแพทย์ โรงพยาบาลร้อยเอ็ด, นพ.ณรงค์ชัย สังซา อายุรแพทย์โรคไตโรงพยาบาลร้อยเอ็ด, นพ.อภิสิทธิ์ ทองงาม (แทน ผู้อำนวยการ โรงพยาบาลชัยภูมิ), นพ.หัสชา เนือยทองผู้อำนวยการโรงพยาบาลโกสุมพิสัย, นพ.ณัฐวุฒิ มาสาซ้าย นายแพทย์ชำนาญการ โรงพยาบาลโกสุมพิสัย คณะสื่อมวลชน และคณะกรรมการโครงการป้องกันและชะลอโรคไตเรื้อรังในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
